มองกันตามข้อมูลนี้ ผมได้มาจากกระทรวงพลังงานภายในของสหรัฐอเมริกา (U.S. Department of the Interior ซึ่งดูแลด้านนี้) ข้อมูลอันนี้ตีพิมพ์เมื่อปีที่แล้วเกี่ยวกับแหล่งพลังงานในภูมิภาคของเราตามรูปเลย ถ้ามองคร่าวๆ ตามตะเข็บชายแดนบริเวณไทย-กัมพูชาจะเห็นว่ามันอยู่ในแหล่งพลังงานใต้พิภพที่เรียกว่า (Thai Cenozoic Basins)??? หมายความว่ายังไง หมายความว่าแหล่งพลังงานบนพื้นที่ทับซ้อนถ้าดูจากข้อมูลทางธรณีวิทยาที่เห็นก็ต้องบอกว่าเป็นแหล่งพลังงานของไทย ท่านผู้อ่านพอจะเห็นภาพหรือยังว่าคราวนี้ถ้าเรามองย้อนกลับแล้วจะเกี่ยวอะไรกับเหตุการณ์พื้นที่ทับซ้อนในช่วง 2-3 ปีนี้ หรือไม่ขอตั้งข้อสังเกตว่า

1. ถ้าการที่จะมีข้อมูลของสหรัฐอเมริกามาตีพิมพ์เรื่องนี้เมื่อปีที่แล้วเป็นไปได้ หรือไม่ว่าข้อมูลดิบน่าจะมีก่อนหน้านี้ถึง 3-4 ปีแล้ว

2. เป็นอีกหนึ่งเหตุผลหรือเปล่าที่ทางกัมพูชาพยายามทำให้พื้นที่ 4.6 ตารางกิโลเมตรกลายเป็นพื้นที่ทับซ้อนแล้วทางเขาจะได้ผลประโยชน์ด้วย     ซึ่งทางฝั่งเขาไม่น่าจะมีสิทธิแต่แรก

คราวนี้เพื่อความชัดเจน ผมเขียนจดหมายไปถึงผู้ที่จัดทำข้อมูลชุดนี้ที่ทำงานอยู่ที่กระทรวงพลังงานภายในของสหรัฐอเมริกา ผลปรากฏว่าทางเขาไม่ตอบอะไรเลย (ปกติติดต่ออะไรเขาตอบเสมอ) อาจจะเป็นเพราะว่าทางอเมริกาไม่อยากยุ่งหรือว่ามีบริษัทน้ำมันสัญชาติอเมริกาเข้าไปเอี่ยวกับทางฝั่งกัมพูชารึป่าวอันนี้ผมไม่ทราบ... แล้วจากข้อมูลที่ได้ประเด็นข้อตกลงเรื่องนี้ควรจะเป็นอย่างไรซึ่งก่อนหน้านี้มีผู้ใหญ่ประจำกระทรวงบอกว่า “แบ่งพลังงานอ่าวไทยเขมรวิน-วิน 50:50 ตรงพื้นที่ทับซ้อนใกล้ฝั่งใครเอาไป 80:20” วิน-วินจริงรึครับ??​
 

ถ้าจากข้อมูลชุดนี้ ท่าทางว่าฝั่งกัมพูชาเขาจะวินอย่างเดียวละครับเนี่ย เพราะทางเขาไม่มีสิทธิ์ตั้งแต่แรกแล้วมันควรจะเป็นอย่างไรละ ถ้าถามผมโดยยึดผลประโยชน์ของชาติไทบเป็นหลักและอิงตามสากลควรจะเป็นอย่างนี้

1. แหล่งน้ำมันฝั่งใครของประเทศนั้น เราก็คงไม่อยากไปเอาของเขาอยู่แล้ว

2. บนพื้นที่ทับซ้อนไทยต้องไม่ต่ำกว่า 80% เพราะเป็นแอ่งพลังงานของเราแต่แรก แต่เข้าใจว่ากลายเป็นพื้นที่ทับซ้อนเราอาจจะต้องให้เขาบ้างเพื่อจะได้มีการนำพลังงานมาใช้ทั้งสองฝ่าย โดยต้องเปิดเผยข้อมูลการขุดเจาะทั้งสองฝ่าย (ในกรณีที่เรามีข้อมูลทุกอย่างพร้อม และตัดสินใจจะนำพลังงานมาใช้)

3. แหล่งน้ำมันบริเวณฝั่งกัมพูชาเนื่องจากว่าอยู่ในแอ่งเดียวกับเรา (Thai Cenozoic Basins) เขาต้องรายงานข้อมูลการขุดเจาะรวมถึงวันที่จะเจาะในรัศมี 4-5 กิโลเมตรนับจากเขตแดนทางกัมพูชาไปในประเทศกัมพูชา และจะต้องได้รับความเห็นชอบจากเราในกรณีที่หลุมเจาะใกล้เขตแดนระหว่างประเทศในระยะ 4-5 กิโลเมตรทำไมต้องเป็นแบบนี้??? เพราะป้องกันทางฝั่งกัมพูชาใช้เทคโนโลยีในการเจาะมาลักลอบเอาน้ำมันของเรา เพราะปัจจุบันมีเทคโนโลยีการเจาะแบบแนวนอน (Horizontal Drilling) ซึ่งแต่ก่อนมีแบบแนวตั้งแบบเดียว (Vertical Drilling) และช่วงท่อแนวนอนนี้สามารถยึดไปได้ประมาณ 3-4 กิโลเมตร ซึ่งเทคโนโลยีนี้มีบางประเทศนำไปใช้ในการลักลอบน้ำมันใต้ดิน (บางแหล่งชั้นน้ำมัน Connect กันหมด) และรัฐบาลเรารวมไปถึงคนไทยเราต้องรู้ทันด้วย ตามรูปประกอบจาก Internet ข้างล่าง
 
ซึ่งข้อตกลงนี้ก็ต้องให้นักกฎหมายและนักธรณีวิทยามาดูด้วย เพราะผมพูดในเชิงนโยบายและประสบการณ์ของผมด้านพลังงานและขุดเจาะน้ำมัน สุดท้ายนี้ผมเชื่อว่าถ้าคนไทยเราสามัคคีกันผลประโยชน์ต้องตกเป็นของคนไทยแน่นอน ดูอย่างทีมวอลเลย์บอลหญิงของเราสิเป็นตัวบอกได้ดีเลยครับ ผมขอฝากข้อมูลหรือบทความนี้ไปถึงคนไทยทุกคนและรัฐบาลใหม่ด้วย ขอขอบคุณครับ
 

ความที่ข้าพเจ้าถูกฝึกมาเป็นนักวิจัย ดังนั้นการให้เหตุผลใดๆ จากข้อมูลและหลักฐานจึงเป็นเรื่องที่ข้าพเจ้าให้ความสำคัญและระมัดระวังเป็นอย่างยิ่งต่อการแสดงความคิดเห็นต่อประเทศชาติ กล่าวคือต้องให้ชัดเจนและมั่นใจเสียก่อน จึงตัดสินใจฟันธง
             สำหรับเรื่องเขตแดนไทย-กัมพูชาทั้งทางบกและทางทะเล  ข้าพเจ้าได้จัดระบบความคิดโดยมองเป็นกลุ่ม ถ้าเป็น ทางบก ก็ต้องพิจารณาไปที่กลุ่ม MOU 2543, TOR 2546, แผนพัฒนาบริเวณรอบปราสาทพระวิหาร (หรือพื้นที่ 4.6 ตารางกิโลเมตร หรือประมาณ 3,000 ไร่นั่นเอง)  และร่างข้อตกชั่วคราวฯ ที่นายอภิสิทธิ์ เวชชาชีวะ นายกรัฐมนตรี เสนอเพื่อขอให้รัฐสภาผ่านความเห็นชอบ ตั้งแต่ 2 กรกฎาคม 2552 ถูกเข้าวาระตั้งแต่ 28 สิงหาคม 2552 เข้า-ออกมา 3 ครั้ง จนครั้งสุดท้ายถูกถอนออกจากวาระเมื่อ 10 พฤศจิกายน 2552 จึงกินเวลาเกินกว่า 60 วันแล้วเมื่อถึงวันนี้          แต่ถ้าเป็น ทางทะเล ก็ต้องมองไปที่ MOU 2544 และ แถลงการณ์ร่วม 2544

โดย ม.ล.วัลย์วิภา จรูญโรจน์ 
นักวิจัย ผู้เชี่ยวชาญ  สถาบันไทยคดีศึกษา มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์

ข้าพเจ้าเคยเสนอให้รัฐบาลแก้ปัญหาเขตแดนทางทะเลโดยยกเลิก MOU 2544 และ ยกเลิกแถลงการณ์ร่วม 2544 ไปเสียด้วยกันด้วยเหตุผลว่า แถลงการณ์ร่วม 2544 นั้นรับรอง MOU 2544 อยู่ (ในข้อ 15 ระบุว่า  “ ทั้งสองฝ่ายแสดงความพึงพอใจในความพยายามต่างๆ ซึ่งได้ดำเนินการร่วมกันมา และให้การในบันทึกความเข้าใจระหว่างราชอาณาจักรกัมพูชาและราชอาณาจักรไทยว่าด้วยพื้นที่ทั้งสองประเทศอ้างสิทธิ์ไหล่ทวีปซ้อนกัน ซึ่งลงนามโดยนายซก อาน รัฐมนตรีอาวุโสและรัฐมนตรีสำนักนายกรัฐมนตรีกัมพูชา และ ฯพณฯ ดร.สุรเกียรติ์ เสถียรไทย  รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศไทย” )
  (นายซก อาน ลงนามเอกสารในฐานะประธานการปิโตรเลียมแห่งชาติ (กัมพูชา)ด้วย)​

 ปัญหาเขตแดนทางทะเลที่ว่านี้ ไม่ใช่เพียงแค่การฆ่าตัดตอนผลประโยชน์ทางทะเลของกลุ่มทักษิณ ชินวัตร ที่ทางฝ่ายรัฐบาลให้เหตุผลหากจะมีการยกเลิก MOU 2544 ว่าเป็นเพราะทำในสมัยรัฐบาล พ.ต.ท.ทักษิณ  ชินวัตร  และทางรัฐบาลกัมพูชาได้ตั้งให้อดีตนายกรัฐมนตรีไทยผู้นี้เป็นที่ปรึกษาทางด้านเศรษฐกิจของประเทศกัมพูชา รวมทั้งเป็นที่ปรึกษาส่วนตัวทางด้านเศรษฐกิจของสมเด็จฮุน เซน นายกรัฐมนตรีของกัมพูชา จึงรับประกันไม่ได้ว่าอดีตนายกรัฐมนตรีไทยจะเปิดเผยข้อมูลที่เป็นความลับแก่ประเทศคู่กรณีในผลประโยชน์ทางทะเลด้วยกันหรือไม่   ทั้งนี้เพราะมันมีเหตุผลที่ขึ้นอยู่กับความเป็นธรรมตามหลักกฎหมายระหว่างประเทศ  และผลประโยชน์ของประเทศชาติที่ถูกต้องเป็นธรรมตามหลักการด้วย  โดยกัมพูชาประกาศอ้างสิทธิ์ฝ่ายเดียวในเขตไหล่ทวีป เมื่อปีพ.ศ. 2515  เริ่มจากจุดตั้งต้นของเส้นไหล่ทวีปที่ไม่มีค่าพิกัดที่แน่นอน ลากผ่านเกาะกูดของไทยโดยไม่มีพื้นฐานทางกฎหมายรองรับ และเส้นไหล่ทวีปในแนวเหนือ-ใต้ ไม่ได้กำหนดจากเส้นฐานหมู่เกาะของทั้งสองประเทศตามหลักสากล

            ฝ่ายไทยได้ประกาศอ้างสิทธิ์ในเขตไหล่ทวีปตามมาในปี พ.ศ. 2516 แม้จุดเริ่มต้นของเส้นไหล่ทวีปจะยังมีค่าพิกัดไม่แน่นอน  เพราะต้องขึ้นอยู่กับหลักเขตแดนหลักที่ 73 หลักเขตสุดท้ายทางบกที่จะเป็นจุดเริ่มต้นของทางทะเล  ซึ่งเรียกว่าเป็นหลักอ้างสิทธิ์  แต่ไทยได้ใช้พื้นฐานทางกฎหมายรองรับในการลากเส้นจากฐานหมู่เกาะและเส้นฐานตรง  โดยเส้นช่วงแรกใช้แนวแบ่งครึ่งมุมระหว่างเกาะกูดของไทยกับเกาะกงของกัมพูชา  ส่วนที่เหลือเป็นเส้นแบ่งครึ่งทะเลระหว่างแนวเกาะของไทยกับกัมพูชาโดยใช้หลักการของเส้นมัธยะ   (Equidistance Line) (อ้างเอกสารเรื่องพื้นที่ทับซ้อนทางทะเลระหว่างไทย-กัมพูชา โดย กรมอุทกศาสตร์ กองทัพเรือ . เอกสารประกอบการสัมมนากลุ่ม เรื่อง กรณีปราสาทเขาพระวิหาร : จุดยืนและผลประโยชน์แห่งชาติอยู่ที่ใด . จัดโดยสภาที่ปรึกษาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ,  22 กันยายน 2551)    

             พื้นที่ทับซ้อนทางทะเลระหว่างไทย-กัมพูชา มีขนาด 26,400 ตารางกิโลเมตร และมีความพยายามเจรจาแบ่งเขตไหล่ทวีปกันตลอดมา ตั้งแต่ 14 มีนาคม 2535 และ 27-28 เมษายน 2538 แต่ท่าทีของกัมพูชาคือ

·     ไม่พิจารณาเรื่องพื้นฐานทางกฎหมายของเส้นที่ตนอ้างสิทธิ์

·     เส้นที่อ้างสิทธิ์ไว้เดิมเป็นเส้นที่ไม่อาจต่อรองได้

·      เสนอให้ทำพื้นที่พัฒนาร่วม (JDA) โดยมีเงื่อนไขดังนี้

                           -  แบ่งผลประโยชน์เท่ากัน

                           -  ไม่มีผลกระทบต่อการอ้างสิทธิ์และอธิปไตยของกัมพูชา

-  ไม่คำนึงถึงสิทธิ์ใดๆ ที่เคยมีมาก่อนของบุคคลที่สามเกี่ยวกับการให้สัมปทาน

                  แต่มีการแก้ปัญหาพื้นที่ทับซ้อนด้วยวิธีทางการเมือง จึงปรากฏเป็นการจัดทำ MOU 2544 ณ กรุงพนมเปญ  โดยหลักการพื้นฐานที่เราจะเข้าใจได้ก็คือ

                  1) ผู้มีอำนาจฝ่ายบริหารของไทยไปรับรอง “ความมั่ว” ของกัมพูชา  และ ไม่นำเรื่องนี้ผ่านความเห็นชอบจากรัฐสภา   ผิดรัฐธรรมนูญ พ.ศ.2540 มาตรา 224    

​

                  2) เรื่องการให้สัมปทานถ้ามองในแง่ความมั่นคงทางด้านเขตแดนแล้วเป็นเรื่องแสดงหรือยืนยันให้เห็นความมีอธิปไตยของรัฐผู้ให้สัมปทาน

                  โดยทั่วไปคนส่วนใหญ่จะมองระบบสัมปทานในเชิงเศรษฐกิจเท่านั้น   ระบบนี้เป็นที่นิยมในประเทศพัฒนาแล้วทั้งหลายที่ต้องการลดภาระการลงทุนในโครงการขนาดใหญ่ จึงมอบสัมปทานให้เอกชนทำแทน ทั้งนี้ผู้ได้รับสัมปทานก็จะได้รับผลประโยชน์จากสัมปทานในกิจกรรมนั้นๆ แต่เมื่อหมดอายุสัมปทาน ผู้ให้สัมปทานจะมีรายได้ต่อเนื่องจากการถืออายุสัมปทานนั้นให้กับผู้รับสัมปทานเดิม หรือรายใหม่ต่อไป   การทำธุรกิจโดยระบบสัมปทานจะมีข้อน่าท้าทายของผู้ให้สัมปทาน ตรงที่     

รูป MOU 44 ที่ลงนาม ระหว่าง ดร.สุรเกียรติ์ เสถียรไทย  กับ นายซก อาน

รูป MOU 44 ที่แสดงแผนที่ทับซ้อนทางทะเล